พระสมเด็จกรุวัดอินทรวิหาร บางขุนพรหม

หลวงพ่อโต หรือ พระศรีอริยเมตไตรย พระพุทธปฏิมากรยืนปางอุ้มบาตร วัดอินทรวิหาร แขวงบางขุนพรหม เขตพระนคร กรุงเทพฯ ซึ่ง สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) วัดระฆังโฆสิตาราม ได้เริ่มก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2410 ก่อด้วยอิฐถือปูน หากดำเนินการการก่อสร้างไปได้เพียงครึ่งองค์ สูงเพียงพระนาภี (สะดือ) สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) ก็สิ้นชีพพิตักษัย ณ ศาลาใหญ่ วัดบางขุนพรหมใน เป็นพระยืนอุ้มบาตรที่สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ว่าท่านได้สอนยืนและเดินได้ที่นั่น

ต่อ มา พระครูธรรมานุกูล (ภู จนฺทเกสโร) ซึ่งร่วมสร้างหลวงพ่อโต กับสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) มาแต่ต้น ได้ดำเนินการก่อสร้างต่อมาจนถึงปี พ.ศ. 2463 พระครูธรรมานุกูล (ภู จนฺทเกสโร) มีอายุ 91 ปี พรรษาที่ 70 ชราภาพมากแล้ว จึงได้ยกขึ้นเป็นกิตติมศักดิ์ ท่านจึงมอบฉันทะให้ พระครูสังฆบริบาล (แดง) แห่งวัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพฯ ช่วยบูรณปฏิสังขรณ์ต่อจากเดิม   

ถึง ปีชวด พ.ศ. 2467 พระครูอินทรสมาจาร (เงิน อินฺทสโร) เมื่อครั้งยังเป็นพระครูสังฆรักษ์ ย้ายมาจากวัดปรินายกมาเป็นเจ้าอาวาสวัดอินทรวิหาร ได้จัดการสร้างพระโตต่อมา โดยเป็นประธานบอกบุญเรี่ยไรจากประชาชนทั่วไป ผู้ช่วยเหลือที่เป็นกำลังสำคัญของท่านพระครูอินทรสมาจารที่ควรกล่าวให้ปรากฏ คือ เจ้าคุณและคุณหญิงปริมาณ สินสมรรถ พระประสานอักษรกิจ สิบเอกอินทร์ พันธุเสนา และนางพลัด พันธุเสนา พระครูอินทรสมาจารทำการก่อสร้างอยู่ 4 ปี จึงสำเร็จสมบูรณ์ 

----------------------------------------

จาก ที่ฟังๆผู้ใหญ่เขาเล่าต่อๆกันมาว่ากันว่าในขณะที่พระครูสังฆรักษ์ (เงิน) จะได้เริ่มดำเนินการสร้างพระโตให้แล้วเสร็จ ได้มีการรื้อต้นโพธิ์และเศษวัสดุต่างๆที่รกร้างอยู่ด้านบนองค์พระ ก็ได้เจอกับพระสมเด็จจำนวนหนึ่งซึ่งวางอยู่ บางส่วนก็ตกลงมาแตกหักก็มีเยอะ ภายหลังท่านได้นำพระส่วนที่ชำรุดนี้ไปบดสร้างเป็นพระของท่าน

จากหนังสือของตรียัมปวาย เีขียนไว้นานมากแล้ว มีการพูดถึงพระสมเด็จกรุนี้เช่นกันว่า

พระสมเด็จ กรุพระศรีอริยเมตตรัย (หลวงพ่อโต )วัดอินทรวิหาร

เมื่อ ปี พ.ศ. 2469 หม่อมเจ้าประสิทธิศักดิ์ จรูญโรจน์ คลังภาค 1 กรม บัญชีกลางกรุงเทพ ได้ไปหาพระครูสังฆบวร ที่วัดอินทรวิหาร ขอเช่าพระสมเด็จที่พบในหลวงพ่อโต พระครูได้เล่าให้ฟังว่า ท่านได้มาสำรวจหลวงพ่อโตวัดอินทร์ และทำการบูรณะ ช่างจีนที่ขึ้นไปเทปูนบอกว่ามีกระดูกผีอยู่ในองค์พระเมื่อนำมาดูปรากฏว่าเป็นพระสมเด็จทั้งสิ้น ท่านจึงให้โกยลงมา แตกหักชำรุดมาก เป็นพิมพ์ 5 ชั้น 6 ชั้น 7 ชั้น ที่หลวงเจียรนัยติว่าไม่งาม เจ้าพระคุณจึงเอาไปบรรจุที่วัดไชโย อ่างทอง และบนองค์หลวงพ่อโต วัดอินทรวิหาร ส่วนพระที่เสียหาย พระครูสังฆ์ได้บดผสมกดพิมพ์ใหม่แจกจ่ายคนทีมาทำบุญที่วัดอินทรวิหาร เรียกว่า สมเด็จพระครูสังฆ์

(*มี บางทัศนะ ท่านว่าหลวงปู่ภูเป็นผู้พบ บางท่านก็ว่าเป็นพระของหลวงปู่ภู แต่ทั้งหมดก็อาศัยคำบอกเล่าของคนสมัยก่อนเล่าต่อๆกันมาอาจจะผิดเพี้ยนกันไป  อย่างไรก็ดี พระสมเด็จกรุวัดอินทรวิหารนี้ เป็นพระเก่าแก่ ที่อยู่ในความสนใจช่วงหนึ่งของคนสมัยก่อน ในด้านประวัติที่มาให้ท่านใช้วิจารณญาณของท่านเองครับ)

องค์นี้เป็นพระสมเด็จพิมพ์อกร่อง ฐาน 7 ชั้น ที่พบคราวปฎิสังขรหลวงพ่อโต วัดอินทร์ พระมีขนาด 2.2 X 3.5 c.m. เนื้อหาเก่าจัดจ้านดี มีตำหนิกระเทาะนิดหน่อย แต่ก็ถือว่าสวยแล้วถ้าเทียบกับภาพตามหนังสือที่เคยเห็นมา

ปัจจุบันเป็นพระหาชมยาก แต่ถ้าถามคนสมัยก่อนจะรู้จักกันดีเพราะเมื่อก่อนดังมากครับ